Een Finse bevolkingsstudie toont aan dat biomarkers die geassocieerd worden met de ziekte van Alzheimer al aanwezig kunnen zijn in het brein van mensen van middelbare leeftijd. Dit is een belangrijke stap richting eerdere opsporing van de ziekte, nog voordat cognitieve symptomen – zoals geheugenverlies – merkbaar worden. Vroegtijdige detectie zou het mogelijk maken om preventieve behandelingen toe te passen wanneer de ziekte nog in een mild stadium verkeert.
Onderzoekers van de Universiteit van Turku maten Alzheimer-gerelateerde biomarkers in het bloed van ruim 2.000 mensen, zowel van middelbare leeftijd (41–56 jaar) als hun ouders (59–90 jaar). Ze ontdekten dat de concentraties van deze biomarkers toenemen met de leeftijd. Ook bleek dat hoge biomarkerwaarden bij ouders, met name moeders, verband kunnen houden met hogere waarden bij hun kinderen. Bovendien werd een verband gevonden tussen nierschade en verhoogde biomarkerwaarden op middelbare leeftijd.
Hoewel het APOE ε4-gen – een genetische risicofactor voor Alzheimer – werd gelinkt aan hogere biomarkerwaarden bij oudere mensen, was dit verband nog niet zichtbaar bij mensen van middelbare leeftijd.
Een van de belangrijkste doorbraken in recent onderzoek is dat hersenbiomarkers van Alzheimer nu ook uit bloedmonsters kunnen worden gemeten dankzij ultrasensitieve technologieën. Tot nu toe vereiste het aantonen van Alzheimer-gerelateerde pathologie vaak dure en ingrijpende methoden zoals hersenscans of ruggenprik. Bloedtesten zouden in de toekomst een betaalbaar en laagdrempelig alternatief kunnen zijn om risicogroepen vroegtijdig op te sporen.
Toch zijn er nog beperkingen: er bestaan nog geen goed vastgestelde referentiewaarden, en het is onduidelijk welke factoren de uitslagen beïnvloeden. Dit maakt een betrouwbare diagnose op basis van bloedmonsters op dit moment nog niet mogelijk.
De onderzoekers benadrukken dat meer studies nodig zijn in diverse leeftijds- en bevolkingsgroepen om deze bloedtesten te standaardiseren. Volgens senior onderzoeker Suvi Rovio en collega Marja Heiskanen biedt dit onderzoek echter al belangrijke inzichten in hoe Alzheimer zich mogelijk al op middelbare leeftijd in het lichaam aankondigt.
De studie maakt deel uit van het nationale Cardiovascular Risk in Young Finns-onderzoek en is gepubliceerd in The Lancet Healthy Longevity.