Mensen met type 2 diabetes hebben een verhoogd risico op het ontwikkelen van colorectale kanker (dikkedarmkanker) en een slechtere prognose na diagnose. Tot nu toe was onduidelijk welke biologische mechanismen deze relatie verklaren. Onderzoekers van het Duitse Kankeronderzoekscentrum (DKFZ) hebben nu ontdekt dat het immuunmilieu van tumoren – en met name het aantal aanwezige immuuncellen – hierin een cruciale rol speelt. Hun bevindingen kunnen belangrijke implicaties hebben voor de preventie en behandeling van dikkedarmkanker bij mensen met diabetes.
In hun grootschalige, bevolkingsgebaseerde studie onderzochten de onderzoekers tumorweefsel van 4.724 deelnemers, waaronder 2.321 patiënten met colorectale kanker. Daarbij keken ze specifiek naar de dichtheid van immuuncellen, vooral T-lymfocyten, die verantwoordelijk zijn voor het herkennen en vernietigen van kankercellen. Ze stelden vast dat tumoren met een hoge immuuncelactiviteit (zogenaamde immune-hot tumoren) vaak beter onder controle te houden zijn en beter reageren op therapieën. In tegenstelling hiermee staan immune-cold tumoren – tumoren met een lage dichtheid aan immuuncellen – bekend om hun agressievere gedrag en slechtere behandelrespons.
De onderzoekers ontdekten dat mensen met diabetes vaker immune-cold tumoren ontwikkelen. Bovendien hadden diabetici met zulke tumoren een aanzienlijk slechtere prognose op het gebied van overleving en kans op terugkeer van de kanker, zelfs tot 9,5 jaar na de diagnose. Daarentegen bleek dat diabetici met immune-hot tumoren géén verhoogd risico hadden op sterfte of recidief van de ziekte. Dit suggereert dat het negatieve effect van diabetes op de tumoruitkomst vooral optreedt wanneer de lokale immuunafweer al verzwakt is.
Een mogelijke verklaring is dat chronisch verhoogde bloedsuiker- en insulinespiegels de groei van kankercellen bevorderen, terwijl ze tegelijkertijd immuuncellen van de nodige energie beroven om effectief te functioneren. Deze combinatie ondermijnt de immuuncontrole in de tumoromgeving, waardoor immune-cold tumoren zich gemakkelijker kunnen ontwikkelen en uitzaaien.
Volgens de onderzoekers zouden deze inzichten in de toekomst kunnen leiden tot een meer gepersonaliseerde aanpak van colorectale kanker bij diabetici. Zo kan het meten van de immuunstatus van de tumor richting geven aan behandelkeuzes, en zou eerder screenen op darmkanker bij mensen met diabetes mogelijk levensreddend kunnen zijn. Daarnaast benadrukken zij het belang van verder onderzoek naar hoe leefstijlinterventies en een betere bloedsuikerregulatie de immuunstatus van tumoren kunnen beïnvloeden.
De studie, onder leiding van Durgesh Wankhede en gepubliceerd in het Journal of Clinical Oncology, opent nieuwe perspectieven voor gerichte preventie en therapie bij een kwetsbare patiëntengroep.